657 sayılı DMK'nun 'Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı' başlıklı 28'nci maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır. Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler,". denilmiş olup, Ticaret Kanunun'da 'Limited şirketlerin tanımı: İki ve daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup ortakların sorumluluğu, koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan şirkettir." yapıldığından, 657 sayılı Kanun'un yukarıda belirtilen maddesi kapsamına girmemektedir.
ANCAK; 1-Tacir ve Ticari İşletme
6102 sayılı TTK’nın 12’nci maddesinde tacir “ Bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kişiye denir” denilmiştir.Ticari işletme ise aynı kanunun 11’inci maddesinde “ Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir.” olarak tarif edilmiştir.Tacir 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.
a – Gerçek Kişiler
b – Tüzel Kişiler
c – Donatma İştiraki
2 – Gerçek Kişiler (TTK Mad.12,13,14,15)
Kanunun yukarıda belirtilen maddelerine göre gerçek kişiler; Gerçek kişi-genel, küçük ve kısıtlılar, ticaret yapmaktan men edilenler ve esnaftan oluşmaktadır.
2.1. Gerçek Kişi-Genel (TTK Mad.12)
Gerçek kişi, kanunun 12’nci maddesinde hüküm altına alınmıştır.Madde metni aşağıdaki gibidir.
MADDE 12- (1) Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir.
(2) Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır.
(3) Bir ticari işletme açmış gibi, ister kendi adına, ister adi bir şirket veya her ne suretle olursa olsun hukuken var sayılmayan diğer bir şirket adına ortak sıfatıyla işlemlerde bulunan kimse, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumlu olur.
2.2. Küçük ve Kısıtlılar (TTK Mad.13)
Küçük ve kısıtlılar, kanunun 13’üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır.Madde metni aşağıdaki gibidir.
MADDE 13- (1) Küçük ve kısıtlılara ait ticari işletmeyi bunların adına işleten yasal temsilci, tacir sayılmaz. Tacir sıfatı, temsil edilene aittir. Ancak, yasal temsilci ceza hükümlerinin uygulanması yönünden tacir gibi sorumlu olur.
2.3. Ticaret Yapmaktan Men Edilenler (TTK Mad.14)
Ticaret yapmaktan men edilenler, kanunun 14’üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır. Madde metni aşağıdaki gibidir.
MADDE 14- (1) Kişisel durumları ya da yaptığı işlerin niteliği nedeniyle yahut meslek ve görevleri dolayısıyla, kanundan veya bir yargı kararından doğan bir yasağa aykırı bir şekilde ya da başka bir kişinin veya resmî bir makamın iznine gerek olmasına rağmen izin veya onay almadan bir ticari işletmeyi işleten kişi de tacir sayılır.
(2) Birinci fıkraya aykırı hareketin doğurduğu hukuki, cezai ve disipline ilişkin sorumluluk saklıdır.
2.4. Esnaf (TTK Mad.15)
Esnaf,kanunun 15’inci maddesinde hüküm altına alınmıştır.Madde metni aşağıdaki gibidir.
MADDE 15- (1) İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır. Ancak, tacirlere özgü 20 ve 53 üncü maddeler ile Türk Medenî Kanununun 950 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü bunlara da uygulanır.
