Kendi isteği ile işinden ayrılan işçiye KIDEM TAZMİNATI ÖDENİR Mİ? Yasal dayanak nedir?
SORUYA VE KONUYA İLİŞKİN GÖRÜŞ-A.TEZEL)
İstifa Eden İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir mi?
Şirketimiz yarı özel bir iştirak ve biz şirketimizden ayrılan her elemana kıdem tazminatı vermek istiyoruz. Çünkü bunun onların bir hakkı olduğuna inanıyoruz fakat çalışanlar işten kendi istekleri ile bile ayrılsalar biz işlerine son vermişiz gibi bir prosedür uyguluyoruz. Bu nedenle, çalışanlara evlilik, askerlik vs. geçerli sebep olmaksızın işten ayrılınca kıdem ödemek için sebep mi uydurmak gerekli mi? Yani işveren işçi istifa etse bile kıdem verdiğinde iş kanunca bir yükümlülük altına girer mi? Mesela, geçenlerde bir çalışanımız devlet memurluluğunu kazandı ve altı yıldır bizde çalışıyor onu işten atmış gibi yapsak olmayacak atmasak kıdemini vermek için bahanemiz olmayacak. İsmi Mahfuz
İster kamu ister özel sektör olsun haklı bir sebep olmaksınız yani (4857 Sayılı Kanun’un 24 üncü maddesinde yazan sebepler olmaksızın) kendi isteği ile işi bırakan işçiye kıdem tazminatı ödeyemezsiniz. Kıdem tazminatının hangi hallerde ödeneceği eski 1475 Sayılı Kanun’un halen geçerli olan tek maddesi olan 14 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme, insanları çalışmaya, işyerine bağlılığı ve işe devamı teşvik etme amaçlı düzenlemedir. Ödeyemezsinizden maksat şirkete gider olarak kaydedemezsiniz yoksa kendi cebinizden dilediğiniz kişiye dilediğiniz kadar para verebilirsiniz ama vergiye esas olan kârınızı azaltacak şekilde şirket defterlerine kanuni gider yazamazsınız (kanunen kabul edilmeyen gider yazabilirsiniz). Cezasına gelince, biliyorsunuz 1475 Sayılı İş Kanunu bir bütün idi ve şimdi sadece kıdem tazminatı ile ilgili 14 üncü maddesi uygulamada kaldı diğer tüm maddeleri ortadan kaldırıldı. Kıdem tazminatının yasadışı olarak ödenmesi halinde eski 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 98 inci maddesinin (D) bendi gereğince;
“D) 14 üncü madde hükümlerine aykırı harekette bulunarak kıdem tazminatının öngörülen esaslar dışında veya saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir veya talimat veren veya bu yolda hareket eden özel veya kamu kurumu veya kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi yetkili sorumluları hakkında, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde altı aydan iki seneye kadar hapis ve yirmibin liradan ellibin liraya kadar ağır para cezası hükmolunur. Kanuna aykırı olarak fazla ödenen miktarın da ayrıca Hazine lehine resen tahsiline karar verilir.“ demekteydi ama biliyorsunuz bu maddeleri 4857 Sayılı İş Kanunu ortadan kaldırdı. Bu nedenle herhangi bir ceza almazsınız ama kanuni bir sebep yokken istifa eden işçiye kıdem tazminatı öderseniz sadece maliye açısından kanunen kabul edilmeyen gider sayılır.
İzin Parasını Alırsınız…
4857 Sayılı İş Kanunu’na tabii olarak bir belediyede geçici işçi statüsünde çalıştım. Bazı nedenlerden dolayı istifa ettim. İstifa sonrası İş Kanunun 59. maddesi uyarınca tarafıma kullanmadığım izin günlerinin ücretinin ödenmesini beklerken, Toplu İş Sözleşmesinde (TİS) bu konu hakkında bir maddenin olmadığı gerekçesi ile böyle bir hakkımın olmadığı tarafıma söylendi. Acaba böyle bir gerekçe doğru mudur?Zeki Bal
İster Toplu İş Sözleşmesinde (TİS) yazsın ister yazmasın 4857 Sayılı İş Kanunu’nda yazılı olan süreler kadar işçiye yıllık izin verilmek zorundadır TİS ile bu izin sürelerini artırmak imkanı vardır ama azaltmak veya kaldırmak imkanı yoktur. Zira, işçi hakları konusunda kanunda yazan hususlar emredici mahiyettedir. Kullanılmayan izin ücreti de emredici hukuk hükümlerinden olup TİS ile işçinin bu hakkı ortadan kaldırılamayacağı gibi azaltılamaz. Yani TİS ile İş Kanunu’nun emredici mahiyetteki hususlarında hakkı artırıcı bir hüküm konulmamış ise İş Kanunu’ndaki hüküm uygulanacak demektir. Son beş yıla kadar olan kullanmadığınız izin sürelerinin ücretini alma-isteme hakkınız var olup Belediye ödemez ise İş Mahkemesinde dava açmanızı tavsiye ederim.
