5449 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesinin (d) bendinde “Bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden, bölgedeki il özel idareleri için; borçlanma, tahsisi mahiyetteki gelirler ile genel, katma ve özel bütçeli kuruluşlardan alınan yardım kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir, belediyeler için; borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında cari yıl bütçesinden aktarılacak pay” denilerek belediyelerin kalkınma ajanslarına ödeyecekleri payın hesaplama yöntemi açıklanmıştır. İlgili kanun maddesinin devamında ise “Bu tutar belediyeler tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılır. Bu paylar, süresi içerisinde aktarılmadığı takdirde, bu idarelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılan paydan ilgisine göre Maliye Bakanlığı ve/veya İller Bankasınca kesilerek ilgili ajans hesabına aktarılır.” ifadesiyle ödemenin ne zaman yapılacağı açıklanmıştır.
09.09.2011 tarihli 28049 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2011/2168 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bu tarihe kadar bütçe gelirleri üzerinden %1 olarak hesaplanan ajans payı %0,5 olarak yeniden düzenlenmiştir. Alınan karar yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş ve 2012 yılı itibariyle payın hesaplanmasında %0,5 oranı dikkate alınmıştır. Belediyelerin Kalkınma ajansı pay hesabını yaparken öncelikle dikkat etmesi gereken husus kanunda belirtilen “borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere” ifadesidir. Kanundan da anlaşıldığı gibi borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri bütçe gelirlerinden düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden ajans payı hesaplaması yapılması gerekmektedir.
Tahsisi Mahiyetteki Gelir Kalemleri Belediyelerin borçlanma yolu ile elde ettiği gelirler ve belirli hizmetlerin yerine getirilmesi için şartlı olarak tahsis olunan gelirler tahsisi mahiyetteki gelir kalemleridir. Bu kalemlerden bazıları Mahalli idareler Bütçe Muhasebe Yönetmeliğinde açıklanmıştır
.Bağış ve yardımlar Yapılan şartlı bağış ve yardımlar, üst yöneticinin onayı ile gelir bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılır ve gider bütçesinde bu hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe eklenir; yoksa bütçede öngörülen tertibe ödenek yazılarak tahsis amacına harcanır. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz. Bu yüzden Kalkınma Ajansı pay hesabı yapılırken Şartlı bağış ve yardım gelirleri hariç tutulmalıdır.
Ortak Programa Alınan alt yapı hizmetleri 10.7.2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 8 inci maddesi uyarınca; ortak programa alınan alt yapı hizmetleri için büyükşehir belediye bütçesinde alt yapı koordinasyon biriminin ödeneğine, program bedelinden az olmamak üzere ödenek konur. Ayrıca, belediye ve diğer bütün kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerine konulan ödeneklerden, alt yapı koordinasyon merkezi bünyesinde oluşturularak alt yapı yatırım hesabına aktarılacak tutarlar da gelir bütçesinin ilgili bölümünde gösterilir ve bu gelirler amacı dışında harcanamaz.
Gecekondu fonu 20.7.1966 tarihli ve 775 Sayılı Gecekondu Kanununun 12 inci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 Sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.
Otopark Gelirleri Otopark Yönetmeliğinin 4 üncü maddesi gereğince, parselinde otopark ihtiyacı karşılanmayan yapılardan alınan ve bankada açılacak otopark hesabına yatırılacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere gider bütçesinin ilgili tertibine ödenek konulur. Bunlara benzer nitelikte olan gelirler tahsisi mahiyetteki gelirlerdir. Kanundan da anlaşıldığı gibi bu gelirler ajans pay hesabına dâhil edilmemelidir. Kalkınma ajansı payı hesaplanırken bu gelirler toplam bütçe gelirlerinden düşüldükten sonra hesaplama yapılmalıdır. Birçok belediyemizde bu tutarlar göz ardı edilmekte ve Kalkınma Ajansı payı yanlış hesaplanmakta ve bu yüzden fazla ve yersiz ödeme yapılmaktadır.
Sorunuzda belirtilen Kum satışı ve nakliye gelirleriniz, tahsisi mahiyette gelir kapsamına girmez ve dolayısıyla, söz konusu payın hesabına dahildir.
