| Kamu İdaresi Türü | Belediyeler ve Bağlı İdareler |
|---|
| Yılı | 2015 |
|---|
| Dairesi | 5 |
|---|
| Karar No | 228 |
|---|
| İlam No | 117 |
|---|
| Tutanak Tarihi | 19.1.2017 |
|---|
| Kararın Konusu | Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar |
|---|
Huzur hakkı
Belediye tarafından çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından gelen taşınmazların muayyen bedel tespitine ilişkin talepler sonucunda ..... tarih,...... sayılı encümen kararına istinaden kurulmuş olan kıymet takdir ve uzlaşma komisyonuna kanuni dayanağı olmadan huzur hakkı ödemesi yapılması neticesinde ........TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “D) Kamu Hizmeti ile İlgili Hükümler” kısmında yer alan “Genel İlkeler” başlıklı 128 inci maddesinde “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.
Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir…” hükümleri yer almaktadır.
Anayasa’nın söz konusu hükümleri gereği, herhangi bir kamu hizmetini ifa eden memurlara, ifa ettikleri hizmet karşılığı bir ödeme yapılmasının kanuna dayanması zorunludur. Hukuki dayanağı olmadan, devlet memurlarına idarelerce herhangi bir ödeme yapılması veya menfaat sağlanması mümkün değildir.
04.11.1983 tarihli 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun bazı maddeleri 24.04.2001 tarihli 4650 sayılı Kanunla değiştirilmiştir. Konuyla ilgili maddelerin 4650 sayılı Kanunla değişik yeni hali ise aşağıda belirtildiği şekilde olmuştur.
“Satın Alma Usulü
Madde 8 : İdarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.
Kamulaştırma kararının alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare, bu Kanunun 11 inci maddesindeki esaslara göre ve konuyla ilgili uzman kişi, kurum veya kuruluşlardan da rapor alarak, gerektiğinde Sanayi ve Ticaret Odalarından ve mahalli emlak alım satım bürolarından alacağı bilgilerden de faydalanarak taşınmaz malın tahmini bedelini tespit etmek üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla kıymet takdir komisyonunu görevlendirir.
Ayrıca idare, tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla uzlaşma komisyonunu görevlendirir.
İdare, kıymet takdir komisyonunca tespit edilen tahmini bedeli belirtmeksizin, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz mal, kaynak veya bunların üzerindeki irtifak haklarının bedelinin peşin veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılıyor ise, bu fıkradaki usullere göre taksitle ödenmesi suretiyle ve pazarlıkla satın almak veya idareye ait bir başka taşınmaz malla trampa yoluyla devralmak istediğini resmi taahhütlü bir yazıyla malike bildirir.
Malik veya yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak veya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde; komisyonca tayin edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere bedelde veya trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya ilişkin bir tutanak düzenlenir ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm hukuki ve fiili vasıfları ile kamulaştırma bedelini içeren tutanak malik veya yetkili temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır.
İdarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde, tutanakta belirtilen bedel ödenmeye hazır hale getirilerek, bu durum malike veya yetkili temsilcisine yazıyla bildirilerek tapuda belirtilen günde idare adına tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından idare adına tapuda ferağ verilmesi halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine ödenir.
Bu madde uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz.
Anlaşma olmaması veya ferağ verilmemesi halinde bu Kanunun 10 uncu maddesine göre işlem yapılır”
4650 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10 uncu maddesi “Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti Ve Taşınmaz Malın İdare Adına Tescili” başlığı altında aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
“Madde 10- Kamulaştırmanın satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare, 7. maddeye göre topladığı bilgi ve belgelerle 8. madde uyarınca yaptırmış olduğu bedel tespiti ve bu husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye ekleyerek taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine müracaat eder ve taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin, peşin veya kamulaştırma 3. maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında, idare adına tesciline karar verilmesini ister.
…”
Kanunun “Giderlerin ödenmesi” başlıklı değişik 29 uncu maddesinde ise;
“(Değişik: 24/4/2001 - 4650/16 md.): 10 uncu madde uyarınca mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan bilirkişilerin ve keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile, tapu harçları ve bu Kanunun gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir” denilmektedir.
Kıymet takdir komisyonlarının kurulması ile komisyon üyelerine yapılacak ödemelere ilişkin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun yukarıya alınan 4650 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki ve sonraki madde metinleri birlikte değerlendirildiğinde;
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 24.04.2001 tarihli 4650 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki halinde Kıymet Takdiri Komisyonlarının oluşturulması ve bunlara ödenecek ücrete ilişkin düzenlemelere yer verilmişken 4650 sayılı Kanunla, Kamulaştırma Kanununda yapılan değişiklik sonrası il ve ilçe idare kurullarınca oluşturulan kıymet takdir komisyonları ortadan kaldırılmış, yeni düzenlemeyle Kamulaştırma yapacak idarenin kendi bünyesinde kıymet takdir komisyonu ile uzlaşma komisyonu adı altında bir veya birden fazla komisyon oluşturması hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda komisyon üyelerine huzur ücreti verileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer taraftan 5393 sayılı Belediye Kanununun komisyonlar ve huzur ücreti ile ilgili düzenlemeleri 24, 25 ve 32.maddelerinde işlenmiş olup bunlar arasında kamulaştırma sürecinde görevli kıymet takdir ve uzlaşma komisyonları yer almamaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, Muğla Bodrum Belediyesi tarafından, kıymet takdir komisyonu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemelerinin herhangi bir hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde, “Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak kriterler arasında sayılmıştır. Söz konusu hükümden hareketle, belediye bütçesinden kıymet takdir komisyonu üyelerine ödenen ücret kamu zararı oluşturmaktadır.
Bu itibarla, çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından gelen taşınmazların muayyen bedel tespitine ilişkin oluşturulan kıymet takdir komisyonu üyelerine encümen kararıyla huzur hakkı ödenmesi neticesinde oluşan .......TL kamu zararının,
..... TL’si ....tarih ve..... no.lu muhasebe işlem fişi ile ahizi ........’dan,
......TL’si ..... tarih ve ...... no.lu muhasebe işlem fişi ile ahizi ........'dan,
....., tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu ve 56 ncı maddesi gereğince beş yıl içinde Sayıştay Daireleri nezdinde yargılamanın iadesi yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
AYRICA;
Mahalli İdarelere Hizmet Derneği Genel Başkanı Sayın Mehmet DÖNMEZ ve İçişleri Bakanlığı E. Başkontrolörü Sayın Selahattin YÜCEL’in kaleme aldıkları, 2019 yılı Mart Ayında yapılan son mevzuat değişikliklerinin de dahil olduğu “Belediyeleri İlgilendiren Güncel Mevzuat ile Belediyecilikle İlgili Sıkça Sorulan 300 Soru ve Cevap” kitabımızın baskısı tamamlanmış olup, siz değerli Belediyecilerimizin hizmetine sunulmuştur. 600 Sayfalık DEV ESER’in 1 Adedinin satış fiyatı kargo ve KDV dahil 200 TL’dir.
Faydalı olması temennisi ile çalışmalarınızda başarılar dileriz.
