Değerli abonemiz,
Yerel hizmetlerin sunumunda halkın istek ve beklentilerine daha duyarlı bir şekilde hareket edilerek, etkili, verimli ve sonuç odaklı faaliyet gösteren Belediye İktisadi Teşebbüsleri (BİT), şirketler 4046 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi uyarınca kurulan ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülen ayrı tüzelkişiliğe sahip sermaye şirketleridir.
696 sayılı KHK ile yapılan düzenleme sonucu, taşeron işçilere tanınan kamu işçiliği hakkının yerel yönetimlerdeki işçilere tanınmaması sonucunda büyük bir ayrımcılığın ve eşitsizliğin yaşandığı bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla işçilerin elde ettiği ve edeceği özlük, mali ve sosyal haklarda da eşitsizliğe neden olduğunu gözden uzak tutmamak gerekmektedir. Bu durumda 6772 sayılı Kanundan kaynaklı ilave tediye ödemesinde bir başka deyişle devlet ikramiyesinde anlaşmazlıkların yaşandığı görülmektedir. Sendika yetkilileri, medya ve uzman görüş açıklamalarında belediye şirketlerinde çalışan 100 binlerce işçi, bu eşitsizliğin ve ayrımcılığın mağdurları durumundadır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yüksek Hakem Kurulunca kararlaştırılan "375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 24’üncü Maddesi uyarınca İdarelerce İşçi Statüsüne Geçirilen İşçilerinin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri” ni açıklamakla birlikte söz konusu kararda 6772 sayılı Kanuna atıf yapılmadığı,
Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün İçişleri Bakanlığına muhatap 18/04/2018 tarihli ve 3270 sayılı yazısında özetle, “…Belediyeler tarafından kurulan şirketlerin: genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri kapsamına girmediği, döner sermayeli bir kuruluş niteliği bulunmadığı, sermayesinin yarısından fazlası genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine ait olan bir sermaye şirketi statüsünde olmadığı ve 3659 sayılı Kanun kapsamında yer alan kurum veya kuruluş statüsünde de bulunmadığı dikkate alındığında 6772 sayılı Kanunun 1 inci maddesi kapsamında yer almadığı ve dolayısıyla anılan şirket bünyesinde istihdam edilen işçilere ilave tediye ödenmesine imkân bulunmadığı mütalaa edilmektedir... " açıklamasına yer verildiği,
Belediye şirketlerinin 6772 sayılı Kanun kapsamında olduğu kabul edilerek işçilere ilave tediye ödemesinin yapılmasına dair kararlar (Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 12.02.2015 tarihli, 2014/21336 E, 2015/1391 K.) olduğu gibi aksine kararların da (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 13.06.2017 tarihli ve 2016/24028 E, 2017/14012 K.) bulunduğu,
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3’üncü maddesinde genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareleri tanımladığı, mahallî idarenin ise yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri tanımladığı belirtilmiş olup belediye şirketlerinden bahsedilmediği, buna göre belediye şirketlerinin, genel yönetim kapsamında yer aldığından bahsetmenin mümkün olamayacağı, görüşleri ve yargı kararları kapsamında 375 sayılı KHK’nın Ek 24’üncü maddesine göre belediye şirketlerine geçirilen işçilere ilave tediye ücretinin ödenemeyeceği değerlendirilmesi yapıldığı,
Anayasamızın 123 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre kamu tüzel kişiliği kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulduğu, yukarıda da belirtildiği şekilde belediye şirketleri, ilgili mevzuatına (Türk Ticaret Kanunu) göre kurulan özel hukuk tüzel kişileri olup Kanunla tanımlanmış görevleri bulunmadığı,
TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu’nun (Omdusmanlık) 22/08/2019 tarihli, S.11267, Başvuru No 2018/16132, ………….. Belediye şirketinde işçi statüsünde çalışan başvuranın (işçinin) 6772 sayılı Kanunun 1 inci maddesi kapsamında ilave tediyeden faydalandırılması hususunda tavsiye kararı bulunmaktadır.
Sonuç olarak; belediyelerin kadrolu işçileri ilave tediye alabilmekte, ancak belediye şirketleri 6772 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmediği için belediye şirketlerinde çalışan işçilere ilave tediye ödemesi yapılamamaktadır. ilave tediye yapmanız durumunda idari, mali sorumluluk getirebileceği ve kamu zararı olarak değerlendirilebileceği düşünülmektedir.
Merkezi yönetimlerde çalışan taşeron şirket işçilerinden kadroya geçişe hak kazananlar, kadrolu işçiliğe geçtikten sonra yılda 52 günlük ücret tutarında ilave tediye (ikramiye) alabilmekte iken, ilave tediye merkezi idareye bağlı kurum ve kuruluşlarda, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan tüm kamu işçilerine ödenmekte ancak; belediyelerde personel çalıştırılmasına dayalı olarak kurulan şirketlerde çalışan işçilere ödenmemektedir. Bu durumun yetkililerce ele alınarak yasal bir düzenleme ile sorunun çözümlenmesi temennimizdir
